برای همه اهل تاریخ روشن است که تاریخ ولادت بسیاری از بزرگان به نحو دقیق به جهات مختلف از جمله نبود امکانات ضبط امروزین ضبط نشده است؛ لذا تاریخ دقیق ولادت و درگذشت خیلی از مشاهیر روشن نیست، اما آیا حدود تقریبی هم روشن نیست؟ بله تقریبی روشن است و گاهی براساس همین تشخیص تقریبی وبه حسب گمانه‌زنی برای آنان یادبودی می‌گیرند! آیا این خلاف عرف و عقل است؟ از طرفی راه تحقیق درباره مشخص نمودن تاریخ دقیق ولادت بسیاری از بزرگان بسته نیست؛ چون اختلاف در تاریخ رحلت و ولادت بسیاری از بزرگان حتی در تاریخ معاصر امر طبیعی است، درباره حضرت معصومه(س) و دیگر بزرگان که تاریخ دقیق مشخص نیست! یکی از علت‌ها جو سیاسی و اختناق حاکمان بوده است که اجازه نمی‌دادند مردم با اهل بیت پیامبر(ص) ارتباط داشته و از اخبار آنان با خبر باشند که این وقایع نیز از جمله رویدادهاست.
زندانی و محصور بودن بیشتر امامان گواهی روشن بر این مسأله است، حاکمان مستبد اجازه نمی‌دادند در خانه اهل بیت(ع) به روی مردم باز باشد؛ در مقابل بیوت اهل بیت(ع) اقدام به جعل و برساخت شخصیت و برجسته کردن افراد وابسته به خود بودند تا فتاوایی به سود و پشتوانه فکری برای حاکمیت خود ساخته و اهل بیت(ع) و سادات و منسوبین به آنان را گمنام و در حصور فیزیکی، نظامی و فکری قرار دهند تا در جامعه شناخته نشوند؛ اینها توطئه‌های برخاسته از جو و فضای سیاسی بر تاریخ بوده است.
عامل دیگر: در باب تاریخ‌نگاری نیز قلم به دستان وابسته به قدرت و سیاست و مزدوران حاکمیت و مستبدان جورپیشه، ضمن اینکه از ضبط وقایع و رویدادهای مربوط به اهل بیت اعم از فضایل و دیگر وقایع را سانسور کرده‌اند تا اساساً از شناخته شدن آنان برای آیندگان نیز جلوگیری شود، لذا رویدادهای ریز از جمله وقایع مربوط به روز دقیق ولادت، شهادت و رحلت بزرگان از اهل بیت و وابستگان آنان ضبط نشده است، سانسورگرایی درتاریخ‌نگاری اهل بیت(ع) از آسیب‌های مهم این عرصه است که باید مورد تأمل واقع شود.
دیگر عامل نیز درباره وجود اختلاف یا عدم رسیدن خبر از وقایعی همچون ولادت یا شهادت بزرگان دین و فرزندان اهل بیت(ع) دخیل است، این عامل در تاریخ‌نگاری و تاریخ‌شناسی اهل بیت(ع) بسیار مهم است که دایره شمول آن وسیع است، ازبین رفتن آثار مربوط به اهل بیت و نابودی آنها بر اثر تعصبات فرقه‌ای یا بر اثر نبود امنیت و پنهان ماندن این آثار در محیط‌های بسته که سبب فراموشی یا از بین رفتن آنها شده است، عواملی دیگری نیز در این باره دخیل است که می‌توان به آنها در مجال دیگر پرداخت.
از این رو نبود نگارش دقیق و تاریخ دقیق دلیل بر عدم تولد نیست، در هر صورت برای این بانوی بزرگ روزی برای ولادت بوده است و بر اساس روز وفات که مشخص است و اقامت 16 روزه در قم سن آن حضرت تقریبی برای دیدار کنندگان مشخص بوده است که حدود 18 سال تخمین زده شده است؛ بر همین اساس استخراج تقریبی ولادت امکان پذیر است؛ مشخص کردن یک روز ولادت برای آن حضرت خلاف واقعیت تاریخی نیست، اگر چه باید به جای روز ولادت روز بزرگداشت ومولودی نامیده شود که بزرگان نیز با این مسئله مخالف نیستند ؛ تعیین دقیق روز برای ولادت شاید مشکل ساز باشد؛ اما بزرگداشت مفید ودارای نتایج فرهنگی وعقدتی خوب است ؛ ضمن اینکه این مسأله فواید بی‌شماری دارد، از جمله بیان فضایل اهل بیت(ع)؛ ترغیب مردم به زیارت آن حضرت که از چند تن از معصومین درباره زیارت آن بانو روایات معتبر وارد شده است که قابل ملاحظه است، گرفتن سالروز ولادت یا بزرگداشت ، هیچ لطمه‌ای از نظر فرهنگی نخواهد داشت و بزرگ کردن و دامن زدن بر این قضایا از نظر عرف و فرهنگ پسندیده نیست.
این حقایق درباره حضرت معصومه مستند می باشد که نباید از آن صرف نظر کرد؛وجود مسلمات دیگر و استظهار به حسب قراین هیچ زیان فرهنگی نخواهد داشت:
1. ساوه ـ در این شهر همراهان حضرت معصومه توسط عده‌ای از دشمنان اهل بیت بر اثر درگیری به شهادت رسیدند و از این رو مسیر خود را به قم تغییر دادند.(2)
2. منزل موسی بن خزرج که هم اکنون مدرسه «ستیه» معروف است و عبادتگاه حضرت معصومه(س) به بیت النور معروف است.(3)
3. بر اساس برخی نوشتهها حضرت معصومه(س) طبق دعوت امام رضا(ع)، حضرت معصومه(س) به ایران آمدند، آن حضرت نامه‌‌ای به حضرت معصومه در مدینه توسط یکی از غلامان ارسال کرد و خواست به محض رسیدن نامه به خراسان بیاید که حضرت معصومه(س) بلافاصله اجابت نمود و حرکت کرد، در شهر ساوه برادران او شهید شدند و حضرت معصومه(س) بیمار شد و فرمود مرا به قم ببرید.(4)
4. موسی بن خزرج بن سعد اشعری رئیس اشعریان قم او را به منزل خود آورد و اکرام کرد.(5)
5.«هرکس حضرت معصومه(س) را در قم زیارت کند، مثل این است که مرا در مشهد زیارت کرده باشد».
6. به علت همان بیماری که ساوه گرفتار شدند رحلت فرمودند، بر اساس نوشته برخی محققان معاصر حضرت معصومه(س) پس از جنگ اهل ساوه با همراهان و برادران آن حضرت که برادران او را شهید کردند، آن حضرت در این ضایعه به شدت محزون شد و بیمار شد، برخی علت رحلت حضرت معصومه(س) را بر اثر سمی می‌دانند که مأمون آن را بر اثر توطئه‌چینی به آن حضرت خورانده بود و علت شهادت برادرانش را نیز درگیری سپاه خلیفه عباسی می‌دانند که قصد داشتند از حرکت این کاروان به سوی خراسان جلوگیری کنند، شهادت حضرت معصومه در 23 ربیع الاول 210 نوشته‌اند که پس از رحلت در باغ بابلان محل فعلی دفن کردند.(6)
گردآوری حجت الاسلام و المسلمین حسنلو زنجانی
پی‌نوشت‌ها:
1. علی‌اکبر مهدی‌پور، زندگانی کریمه اهل بیت، چاپ اول، قم، انتشارات حاذق 1380 ص 83.
2. همان،ص 308.
3. همان،ص 309.
4. همان ص 142 ـ 144.
5. تاریخ قم،ص 308.
6. تاریخ قم،ص 309.
منبع:پایگاه تاریخ اهل بیت(ع)وپاسخ به شبهات
